Kwalifikacja wojskowa
INFORMACJE OGÓLNE
Mężczyźni, którzy w danym roku kalendarzowym kończą dziewiętnaście lat, są obowiązani stawić się w określonym terminie i miejscu do kwalifikacji wojskowej.
Do kwalifikacji mogą również stawić się ochotnicy, w tym kobiety niezależnie od posiadanych kwalifikacji i wykształcenia, jeżeli ukończyły co najmniej osiemnasty rok życia.
Obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej trwa do końca roku kalendarzowego, w którym osoby objęte tym obowiązkiem kończą dwadzieścia cztery lata.
Osoby, które nie dopełniły tego obowiązku z różnych przyczyn, są obowiązane uczynić to niezwłocznie po ustaniu przeszkody zgłaszając się do wojskowego komendanta uzupełnień, właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad trzy miesiące, w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowiązku obrony.
Obowiązek ten trwa do czasu ukończenia pięćdziesiątego roku życia, a w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny do ukończenia sześćdziesiątego roku życia.
Kwalifikację wojskową przeprowadzają wojewodowie przy współudziale szefów wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowych komendantów uzupełnień i starostów, a także wójtów lub burmistrzów (prezydentów miast).
Za przeprowadzenie kwalifikacji na terenie powiatu odpowiada starosta (miasta na prawach powiatu prezydent miasta).
Obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej oznacza konieczność stawienia się przed wójtem lub burmistrzem (prezydentem miasta), powiatową komisją lekarską oraz wojskowym komendantem uzupełnień (w czasie kwalifikacji wojskowej ww. organy urzędują w jednym lokalu).
Kwalifikacja wojskowa odbywa się co roku.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Minister Obrony Narodowej określają w drodze rozporządzenia termin ogłoszenia kwalifikacji wojskowej, czas jej trwania na terytorium RP, oraz roczniki i grupy osób podlegających obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej.
NA CZYM POLEGA KWALIFIKACJA WOJSKOWA?
W ramach kwalifikacji wojskowej wykonuje się czynności związane z:
1. Sprawdzeniem tożsamości osób podlegających stawieniu się do kwalifikacji wojskowej,
2. Ustaleniu zdolności do czynnej służby wojskowej ww. osób,
3. Wstępnym przeznaczeniem do poszczególnych form powszechnego obowiązku obrony,
4. Założeniem ewidencji wojskowej,
5. Wydaniem wojskowego dokumentu osobistego (książeczki wojskowej),
6. Przeniesieniem do rezerwy,
7. Rekrutacją do ochotniczych form służby wojskowej.
Jej celem jest określenie fizycznej i psychicznej zdolności do czynnej służby wojskowej, założenie ewidencji wojskowej osobom podlegających temu obowiązkowi oraz osobom zgłaszających się w trybie ochotniczym.
Oceny zdolności fizycznej i psychicznej do czynnej służby wojskowej dokonują powiatowe i wojewódzkie komisje lekarskie (każda w swoim zakresie działania). Na podstawie badań przeprowadzonych przez lekarzy wchodzących w skład powiatowej komisji lekarskiej, osobie stającej do kwalifikacji wojskowej ustalona zostaje jedna z niżej wymienionych kategorii zdrowia:
l „A" „zdolny do czynnej służby wojskowej"- oznacza zdolność do odbywania lub pełnienia określonego rodzaju czynnej służby wojskowej, a także zdolność do odbywania służby w obronie cywilnej lub służby zastępczej;
l „B" „czasowo niezdolny do czynnej służby wojskowej" - oznacza przemijające upośledzenie ogólnego stanu zdrowia albo ostre lub przewlekłe stany chorobowe, które w okresie do 24 od dnia badania rokują odzyskanie zdolności do służby wojskowej w czasie pokoju;
l „D" „niezdolny do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju";
l „E" „trwale i całkowicie niezdolny do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju oraz w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny".
Skład orzekający powiatowej komisji lekarskiej bierze także pod uwagę dostarczoną przez osobę podlegającą badaniu dokumentację medyczną. Jeżeli zaistnieje taka potrzeba, przewodniczący powiatowej komisji lekarskiej może skierować daną osobę na dodatkowe badania specjalistyczne (w tym także psychologiczne) i/lub na obserwację szpitalną.
Badania lekarskie, prowadzone w trakcie kwalifikacji wojskowej, podobnie jak dodatkowe badania specjalistyczne i obserwacja szpitalna, na które może skierować przewodniczący komisji lekarskiej, są obowiązkowe. Na osobie wezwanej do kwalifikacji ciąży także obowiązek przedstawienia powiatowej komisji lekarskiej posiadanej dokumentacji medycznej, w tym wyników badań specjalistycznych, przeprowadzonych w ciągu 12 miesięcy przed dniem stawienia się do kwalifikacji wojskowej.
Od orzeczenia, wydanego przez powiatową komisję lekarską zainteresowany może odwołać się w ciągu 14 dni od dnia jego wydania. Odwołanie kieruje się do wojewódzkiej komisji lekarskiej za pośrednictwem powiatowej komisji lekarskiej, która orzeczenie wydała. W takim przypadku przewodniczący wojewódzkiej komisji lekarskiej może wezwać osobę odwołującą się na posiedzenie wojewódzkiej komisji lekarskiej, gdzie zostanie ona poddana kolejnym badaniom lekarskim; może także zażądać przedstawienia posiadanej dokumentacji medycznej, a także skierować tę osobę na dodatkowe badania specjalistyczne (w tym psychologiczne) i/lub na obserwację szpitalną.
Założenie ewidencji wojskowej i wydanie wojskowego dokumentu osobistego (książeczki wojskowej) należy do wojskowego komendanta uzupełnień lub jego przedstawiciela.
Na potrzeby ewidencji wojskowej osoby zgłaszające się do kwalifikacji wojskowej po raz pierwszy przedstawiają:
l aktualną fotografię o wymiarach 3 x 4 cm bez nakrycia głowy,
l dokumenty stwierdzające poziom wykształcenia lub pobieranie nauki oraz posiadane kwalifikacje zawodowe,
l potwierdzenie zgłoszenia się do rejestracji w przypadku wprowadzenia takiego obowiązku.
Osoby stające do kwalifikacji wojskowej i ubiegające się o zmianę kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej, które nie zostały przeniesione do rezerwy przedstawiają:
l wójtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta);
dowód osobisty lub inny dokument pozwalający na ustalenie tożsamości,
l powiatowej komisji lekarskiej;
posiadane dokumenty lekarskie dotyczące zmian w stanie zdrowia, w tym wyniki badań specjalistycznych przeprowadzonych w okresie od ostatniej kwalifikacji wojskowej,
l wojskowemu komendantowi uzupełnień;
wojskowy dokument osobisty oraz dokumenty stwierdzające poziom wykształcenia lub pobieranie nauki oraz posiadane kwalifikacje zawodowe.
Osoby, wobec których zostanie orzeczona kategoria zdolności „A", „B" lub „D" do czynnej służby wojskowej, po uprawomocnieniu się orzeczenia powiatowej komisji lekarskiej i założeniu ewidencji wojskowej zostają z urzędu przeniesione do rezerwy.
WAŻNE!
l zgodnie z art. 26 ust.1b ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP (Dz. U. z 2015 r. poz. 144) osoba stawiająca się do kwalifikacji wojskowej jest obowiązana przedstawić komisji lekarskiej posiadaną dokumentację medyczną, w tym wyniki badań specjalistycznych, przeprowadzonych w okresie dwunastu miesięcy przed dniem stawienia się do kwalifikacji wojskowej.
l art. 26 ust.1c osoby podlegające stawieniu się do kwalifikacji wojskowej:
m w stosunku do których orzeczono stałą albo długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.),
m albo osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz niezdolne do samodzielnej egzystencji lub uznane za całkowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153,poz. 1227 z późn. zm.),
m osoby podlegające stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, które zostały zaliczone do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności albo o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), jeżeli przedstawią powiatowej komisji lekarskiej orzeczenie albo wypis z treści orzeczenia stwierdzającego tę niezdolność lub niepełnosprawność, na podstawie którego można określić zdolność do czynnej służby wojskowej można nie poddawać badaniom lekarskim.
Osoby, które na podstawie prawomocnego orzeczenia powiatowej komisji lekarskiej zostaną uznane za trwale i całkowicie niezdolne do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju oraz w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny (kategoria zdolności „E") nie podlegają obowiązkowi czynnej służby wojskowej.
Nieotrzymanie wezwania imiennego nie zwalnia z konieczności stawienia się do kwalifikacji wojskowej osób do tego zobowiązanych, ponieważ o miejscu i terminie jej przeprowadzania na danym terenie informują również rozplakatowane obwieszczenia wojewody.
Osoba, która z ważnych przyczyn nie może stawić się do kwalifikacji wojskowej w wyznaczonym terminie i miejscu, powinna zgłosić ten fakt do wójta lub burmistrza (prezydenta miasta), właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad trzy miesiące, który wyznaczy jej inny termin stawiennictwa.
Wobec osób podlegających kwalifikacji wojskowej, które nie stawią się bez uzasadnionej przyczyny przed komisją lekarską lub do kwalifikacji wojskowej, będzie nałożona grzywna w celu przymuszenia, albo zarządzone przymusowe doprowadzenie przez Policję do Powiatowej Komisji Lekarskiej w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Osoby podlegające kwalifikacji wojskowej, które nie stawiły się do kwalifikacji wojskowej przed wójtem lub burmistrzem (prezydentem miasta), przed właściwą komisją lekarską lub przed wojskowym komendantem uzupełnień w określonym terminie i miejscu, albo odmówią poddania się badaniom lekarskim, albo nie przedstawią dokumentów, których przedstawienie zostało nakazane, podlegają grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Podstawa prawna:
l ustawa z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony RP. (Dz. U. z 2015 r. poz.144),
l rozporządzenie MSWiA oraz MON w sprawie kwalifikacji wojskowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 202, poz. 1566).