Najważniejszą ustawą regulującą zagadnienia ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego jest ustawa o ochronie dóbr kultury z dnia 15.02.1962 r. z późniejszymi zmianami, ponadto ustawa o muzeach z dnia 21.11.1996 r. oraz o grobach i cmentarzach wojennych z dnia 28.03.1933 r. Podstawowym materiałem do prowadzenia prawnej ochrony dóbr kultury jest rejestr zabytków. Dobra kultury nieruchome, ruchome oraz kolekcje wpisuje się do rejestru zabytków na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, wydanej z urzędu lub na wniosek zarządu/wójta danej gminy, właściciela czy użytkownika. Z terenu Gminy Czarnków w rejestrze zabytków znajduje się obecnie 7 pozycji dotyczących zabytków architektury (w tym zespół zamkowy w Goraju, w skład którego wchodzi kilka budynków), 6 zabytkowych parków oraz 2 cmentarze.
Obiekty architektury na terenie Gminy Czarnków
Ciszkowo:
- spichlerz w zespole folwarcznym, k. XVIII w. ( nr rej. A-151)
Gębice:
- dwór, 2 poł. XVIII w. 1908r. (nr rej. A-166)
- kaplica dworska p.w. św. Zofii, 1716r. (nr rej. A-446)
Gębiczyn:
- zagroda olęderska, poł. XVIII w. (nr rej. A-790)
Goraj:
- zespół zamkowy: (nr rej. A-323)
- zamek, 1908-1912r.
- budynek administracyjno-mieszkalny, 1910-1912r.
- dom ogrodnika, 1910-1912r.
- masztalarnia, 1910-1912r.
- garaż, ob. warsztat, pocz. XX w.
Kuźnica Czarnkowska:
- pałac, 1820-1830r. (nr rej. A-226)
- oficyna pałacowa, ok. 1840r. (nr rej. A-480)
Parki na terenie Gminy Czarnków
Brzeźno:
- park dworski, XIX w. (nr rej. A-406)
Ciszkowo:
- park dworski, poł. XIX w. (nr rej. A-265)
Gębice:
- park dworski, XIX w. (nr rej. A-424)
Goraj:
- park zamkowy, 2 poł. XIX w. (nr rej. A-425)
Kuźnica Czarnkowska:
- park dworski, 1 poł. XIX w. (nr rej. A-402)
Sarbia:
- park dworski, 2 poł. XVIII w. (nr rej. A-469) – przy Nadleśnictwie Sarbia
Cmentarze na terenie Gminy Czarnków
Gajewo:
- cmentarz ewangelicki, nieczynny, XIX w. (nr rej. A-702)
Goraj:
- cmentarz przypałacowy, nieczynny, XIX w. (nr rej. A-323)